DISSENT!

“Er zijn werken die geïnteresseerd zijn in de representatie van oorlog, of het nu fictie of documentaire is, en anderen die geïnteresseerd zijn in de tektoniek van het vertellen van verhalen, het schrijven van geschiedenis en het identificeren en produceren van documenten met de oorlogssituatie als casus of basis, omdat oorlog een van de zeldzame situaties is waarin noties van gewone logica ineenstorten en de noties van bewijs in relatie tot documenten en geschiedenis moeten worden uitgedaagd.” Akram Zaatari

Hoe geef je de aanhoudende strijd in het Midden-Oosten weer, een regio die ten prooi valt aan een serie oorlogen, immense gespletenheid en een overvloed aan clichés? Hoe zet je dat overheersende beeld van eindeloos geweld, vernietiging, bezetting, verzet en lijden neer, diep ingebed in wat Jean-Luc Godard omschreef als de oneindige verspreiding van “brand images”? In zijn werk suggereert Akram Zaatari een paar mogelijke antwoorden op deze uitdaging, vooral met betrekking tot zijn vaderland Libanon. Zoals veel kunstenaars uit Beiroet groeide hij op tijdens de Burgeroorlog (1975-1991). Zaatari bekijkt hoe de geschiedenis van die burgeroorlog tot stand komt, verteld wordt en door zindert tot vandaag. Een groot deel van zijn werk – film, fotografie en op het podium – onderzoekt de vele spanningen tussen geheugen en geschiedenis, fictie en document, publiek en privé, als een manier om in te grijpen in de overheersende weergave van de geschiedenis. Aan de hand van archiefbeelden – deels uit de collectie van de Arab Image Foundation, die hij mee oprichtte – trekt hij de aandacht op de manier waarop die geschiedenis gefabriceerd wordt, en op de onderliggende scheuren en gaten.
In deze sessie van Dissent! gaan we vooral in op het filmwerk van Akram Zaatari en op zijn gebruik van contra-narratieve en docu-fictionele strategieën. Dit geeft aanleiding tot nieuwe inzichten over de verschillende gedaantes en politieke aspecten van fictie op zich. Misschien had Jacques Rancière gelijk toen hij stelde dat je in radicaal onzekere situaties “de werkelijkheid moet fictionaliseren om erover te kunnen denken.”